FILOLOGI
IDENTIFIKASI NASKAH LONTAR
INDIK
BRATA
OLEH :
NI MADE SUARDIANI
09.1.7.1.1.3270
PENDIDIKAN BAHASA DAN SASTRA AGAMA
PENDIDIKAN BAHASA BALI
Identifikasi
Naskah Lontar
1. Judul
Naskah :
Indik Brata
2. No.
Naskah :
62
3. Tempat
Penyimpanan :
Pusat Dokumentasi Naskah
4. Asal
Naskah :
Ida Gedhe Catra, ring baya, Amlapura
5. Keadaan
Naskah :
Utuh (satu lembar terakhir dalam keadaan kosong)
6. Ukuran
Naskah
-
Panjang :
40 cm
-
Lebar :
3,5 cm
-
Ukuran ruang tulisan : 34 cm x 3 cm
7. Tebal
Naskah
-
Jumlah lembar : 11 lembar
-
Halaman yang ditulisi : 10 halaman (ditulisi dari
halaman 1b-10b sedangkan satu lembar terakhir kosong )
8. Jumlah
Baris :
4 baris
9. Huruf/aksara/tulisan
: Aksara Bali
10. Ukuran dan benruk huruf
-
Ukuran :
Besar
-
Miring :
Miring
-
Tulisan :
Jelas
11. Cara
penulisan naskah lontar :
Bolak-balik
12. Bahan
Naskah :
Daun Lontar
13. Bahasa
Naskah :
Bahasa Jawa Kuna
14. Bentuk
Teks :
tutur
15. Umur
:
23 tahun
16. Identitas
Pengarang/ Penyalin : I Ketut
Sengot
17. Asal-Usul
Naskah : Koleksi
Pusat Dokumentasi Naskah.
18. Fungsi
Sosial Naskah :
sebagai Pedoman dalam melaksanakan Brata
19.
Iktisar/Ringkasan : Lontar ini menceritakan tentang
macam-macam Brata. serta menjelaskan makanan yang dimakan pada saat
melaksanakan brata dan dewa-dewa yang dipuja pada saat melakukan brata.
20.
Kalimat Awal : “Om Awighnamastu. Indik Brata.
Nihan tutur pabrata yan saha tapanya mwang yoga, japa, mantra, tan madon rehnya
iki………….
21.
Kalimat akhir : ………….Sinurat saha nelah I
Ketut Sengot saking desa Pidpid Kaler Dauh margga wargga Pasek, Kalurahan
Pidpid, Kecamatan Abang, Kabupaten Karangasem. Ithi Rontal Indik Brata.
ALIH AKSARA LONTAR
1b. Om Awighnamāstu. Indik Brata. Nihan
tutur Pabrata yan saha tapanya mwang yoga, japa, mantra, tan madon rehnya iki.
Hana brata angeka śūnya, nga, saha tapa, yoga, mantra, tan parewang, tan hana
mangan we, skul, 11, semayanya, maturu ring lemah rikala hangenakna brata, pa,
katon mulaning sanaktā ring bhuwana, kanging sor, kanging luhur, kang ring
Madhya, wwang ya kinonkon denta, sakahyun tamakon haryya muwah yan tepet denta
tan angrașa lapa, tan angrașa kasatan, ri tkaning pati, pa, mulihing swargganya
Hyang Sūnya nirmmala, amoring widhi, tan pawalya muwah anjadma.
2a.
muwah hana Brata nama wiņdhu, nga, saha tapa, yoga, japa, mantra, tan parewang,
tan hana mangan we skul, ya, dina samayanya, maturu ring lemah, yan tepet
denta, pa, katon sakwehning pati, mulih ring swargganira Sang Hyang Siwa, Brāhmā,
nga, muwah hana brata, hānyapta sūnya, nga, saha tapa. yoga, mantra, tan
parewang, hana mangan we, skul, 1ā, dina samayanya, maturu ring lemah. yan
tepet denta, pa mulih ring swargganira Sang Hyang Sapta Reși. Reși, nga, urip
bhuwana. Muwah hana brata, Tri śūnya, nga, saha tapa, Yoga, japa, mantra, tan
parewang, tan hana mangan
2b. we, skull, 0, dina samayanya, maturu
ring lemah, yan tepet denta, pa, kinasihaning Hyang Tigajnaņa. yan tkaning pati
mulih ring swargga nira Sang Hyang Siwa ganggā Muwah hana Brata angeka bhūmi,
nga, saha tapa,yoga, japa, mantra, tan parewang, amangan skul, 10 kepel,
sinuddha 1, sari-sari, 10, dina samayanya. ri tlasning skul ikā, tan amangan
serahina. Amūrwwa ni brata ikā, mangkana ring dimabu, ka, wara dungulan,
panlasning brata, ring wngi, śa ka, kuningan. Muwah yan kala hangangen akna
brata, maturu ring carapapan tan parewang. Yan amangan we juga wwang makarwa
ning sgo ikā. yan tepet de-
3a. nta, abrata mangkana, mulih maring
swargganira Sang Hyang Tunggal. Muwah hana brata catur wibhawa, nga, saha taoa,
yoga, japa, mantra, 37, samaya ning brata, ameņdhem tasik uku segegem ring
jroning umah ta, ring wngi, neher sira angupawa sa, 2, dina, huwus ikā malabuha
sira ring wngi, amangan pisang juga wnang mwang we, 2, wngi. Tan amangan ring
rahina. Muwah ikā wus mangkana, muwah sira amangan skul ring wngi, 4, wngi, tan
amangan ring rahina, sakahyun ta amangan skul ulam anginum. huwus ikā, neher
sira anambu ta kālā pūrņnama, amangan sgo, 15 kepel tan paiwak, tan patasik,
tan amangan sar-
3b. wwa phala, sarwwa wija, pisang
wwang. Sgӧ ika sinundha, 1, tkang tilem. muwah angupawașa, 1, rahina, 1, wngi.
Tang, 1, muwah amangan skul, 1, kepel tkang tilem, tambu hana, 1, kepel
sari-sari, 30, dina samayanya, pūrņnama pūrwwaning brata, pūrņnama tlasning
brata. muwah rikalanta ameņdhem tasik, yan sira maturu wngi ring gwaning
pamendeman ikā, tan parewang, maturu ring lemah juga katkaning samayaning
brata, 7, wngi huwus ika, soring carapcapan, 30, dina samayanya, pūrnnama
purwwaning brata, pūrnnama tlasing brata. Muwah rikalanta amendhem tasik, yan
sira maturu wngi ring gwaning pamendeman ikā, tan parewang, maturu ring lemah
juga katkaning samayaning brata, 7, wngi huwus ika, soring carapcapan, 30,
dina. yan tepet denta abrata ka ya mangkana, pa kasihan sira dening
Ardhanareswari, masung anugraha ring dewanta, ameta sar-
4a. wwa
wibhawa, īrikang bhuwana, pa, tan kurang palā sarwwa bhoga ūpabhoga. Muwah hana
brata manca wara, nga, ulahnya manut ring panca wara, yan, U, 5, kepel denta
amangan serahina, mapralingga Hyang Iswara. Yan pa, 9 kepel denta amangan,
mapralinggā Hyang Brāhmā. Yan pon, 7 kepel denta amangan, mapralinggā Hyang Mahādewa.
Yan wa, 4 kepel denta amangan, mapralinggā Hyang Wișņu. Yan ka, 8, kepel denta
amangan, mapralinggā Hyang Siwa. Yan tepet denta abrata ka ya iki, pamundur
sakweh hing wighnā lara ning sarira, muwah kinasi-
4b. ha
ning Hyang Panca Reși. Len sangke skul ikā, wnang amangan sarwwa rondon sarwwa
pala, sanganan, yan amangan marep lor, marep wetan. Muwah hana brata saraswati,
nga, ulahnya tan amangan sarwwa minyak minyak phala gantung, phala bungkah, ri
kala wngi, pa, kinasihaning śastra, mwang rașanya, tan winarah. Muwah hana
brata jagra sadha, nga, yan sirā wungu, tan wnang muwah aturu, pa, kinasihaning
Hyang Sadhasiwa, muwah pa, mahā śakti, wak siddhi, wiśesa mwang kinaweddhyaning
sarwwa wighnā, sarwwa dușțā, deșți dūrjjana. Nihan mantranya yan kalantā
angangen aken brata, angeka sūnya rehnya
5a. sari-sari,
ma, sadyot karanti pinutar, ping 112, pinara, 7 sāhasa anakta, 4, mwang sanakta
kang roro, kenta ya angrakșa śariranta, kabeh sungan asgeh dening amŗttā mtu
saking kuņdha maņik. Muwah ikang brata nawa wiņdhu sapta reși, tri śūnya,
rehnya mwang mantranya, padha lawan Eka śunya. Tlas. Angeka bhūmi, ma, A, ung sa ba ta i, Ong nama Siwaya, Ang Ung, Mang A
Ung, tlas, rehnya sari-sari. Catūr wibhawa, rehnya kayahiki, dudut sanakta
kang, 4, karuhun lawan ibu bapa,
kamwantaha mantra iki, ma, yadnyankar șanikaryani,
șwe-
5b.
ta wastram sapsap dyan, wasat ang wasat, ducyate, A ung wasat namah
swaha. Dwi pantara gatah batwa, duras tancani kalitah, sam prapta rāja
druwenakam, sadhat wasadha konatah. tlas. panca wara, yan kala, U, ma, A Ung
nemu Iśwara yenamah. yan pa, mā, A Ung nemu Brāhmā ye namah, Yan pwa, ma, A Ung
nemu Mahādewa ye namah. yan wa, ma, A Ung nemu Wișņu ye namah. tlas rehnya meh amangan
meh aturu. Saraswati, ma, tutur away lali, wara akna awak kumudha, war sang
hyang kapi lali, tka-
6a. sang
hyang kaparinget tka inget O, ati matanku. Tlas rehnya sari-sari, meh taha
tangi. Jagra sadha, pa, sakahyun, ri huwusing anudut sanakta kabeh mwang ibu
bapa. Ma, prawradam bodha sibuta, jala sampurita sarit, tyanta jala winyanti,
tilo manca ikra pyate. tlas. dulurnya Siwa Mūrtti. Muwah śabdha śakti ngaran,
ma, ma, A Ung, ping, 15, Ung sabdhnya, Ong ya A ya, ya ta ya, ya jaya ma jaya A
ta, ya jaya, ya A Ung. Tlas. Muwah katatwanya, muwah ikang sakwehing brata,
tapa, yoga japa mantra kabeh, mala makanya dharma juga. Dharmma
6b. nga,
tri kaya parisuddha, banga, amati krodha, lobha, treșņa Ika kabeh padha kinukud
mareng lyang, yan tan mangkana, nisphalā sakwehing tapa, bratanta, muwah yoga,
japa, mantranta. Tlas. Muwah yan sira mahyun mangulahaken brataning angeka śūnya
lumekasta sira abrata śri dhanta karuhun nișțanya, 1000, dina, madyanya, 7
tahun, ūttamanya 10 tahun, Uttamaning inuttama, 20 tahun. yan angaluwihin ișți
madya uttama, 30 tahun. Yan tepet denta abrata kaya iki, katmu rașaning māwak
tpawak sari-sari, ya, nga, amo ring widhi, sakala anmuniș-
7a. kala,
ya, nga. ņirbana acintya, ya, nga, tan karaketan ring sarwwa ya ring bhuwana,
muwah ri pati nta, nga, ring utusing atmu bapa ibunta ring sarwwa anggā, mwang
pātmuning ala ayu, suka duhka, sekala nișkala, bayu lawan angga, ikayya, nga,
mati. Ya sangkaning dewa asih ri sira masunga anugraha sasin adyaning wwang abrata
atapa, ya tikā dumehnya, akweh nggwaning mati sajroning urip. Hana mati ring nișkala,
nga, sajroning utek, pa, tan karaketa ring sarwwa bhawa. hana mati ring Sūryya
Candra, nga, netra karo, ngaranika. Pa, wruh waspadha ri satingkah kramaning
bhuwana. Hana mati ring jambu dwipa, nga sika aghra-
7b. pa,
wruhing śarīra. Hana mati ring karnna, nga, sūryya wangsa, pa, wruh ring
rasaning śabdhaning hyang. Hana mati ring Iśwaralaya, nga ring idhep pa śakti .
Hana mati ring Wișņu loka, nga bāyu, pa, buddhi pradnya, wiweka, wruhing deya.
Hana mati ring brāhmā loka, nga, sabdha, pa, matutha linyus ring śesining
bhuwana. Hana mati ring samudra, nga, Baruņalaya, nga, wteng, wruh ring sānaning
sarwwa ngga. Hana mati ring Sambu dewa, nga, jajaringan, pa, lyang sadha kala.
Hana mati ring Maheśwara laya, nga, paparu, pa, sucining sarwwa angga. Hana
mati ring ludra loka, slaning payu paștā, pa, isatwehing adi mala. Hana mati
ring bhuwana,
8a. nga, nabhi, pa langgeng lyang
apdhang. Mangkana ulahing wwang mati ri sang huwus jneking brata saha tapa. Yan
tepet dentya, katmu juga ya waspadha duking ahurip, yan tan mangkana, tan dadi
ngaraning brata mwang tapaning wwang, sadagawe mogna nisphala, kewala
salisuhing dadi. yang Katmu kayā uja ring śāstra iki, tulya hyang ngaluwini
nișța Madhya uttama, ya, nga, angliwati, lintang suryya candra, tan raketing
tri mala, dasa mala, apan sakala anmu nișkala, ya, nga, suka byu dhaya, suka
saking mangke katka ring wkas, nga. Ri panlas, ya, nga, manușā maka angga dewa,
apan paragā sari-sari, tan kalubeng rā-
8b. hina
kulem kewala suci sadha, ulihnya dadi dewa lewih ya, nga, mulihing sangkan, ya,
nga, wruhing dadi, apan maka uriping bhuwana, amreddhwa aken sarwwa ayu,
mangkana palaning wwang jenek ring brata saha tapa. wah mulih, nga. Palanya,
swargga, nga, ayunya. Iśwaralaya, nga ayuning lyang pupusuh. Maheśwara, nga,
lemesning paparu. Brāhmā loka, nga, lyaning ati. Ayuning rah daging. Wișņu
bhawana. nga, suci wening ampru . Mahādewa loka, nga, tisning Ungsilan ayuning
otot. Sangkara laya, nga, lemesning limpa, mangulahaken bayu mareng nabhi.
Ludra loka, nga ayuning Sang Hyang Kuņ-
9a. dhalini.
Sambu dewa, nga, ayuning ulahing bayu, sakeng jajaringan. Siwa lokā, bungkaning
ati. Baruņa laya, nga, weteng. Niskala, nga, saluhuring kakulungan. Sakala,
nga, sasoring kakulungan. Ya, nga, bhuwana rwa ujaring sang putusing tapa
brata. Bhuwana, nga, sarwwangga. Mwah naraka, nga, osah prapanca, bedak
prahpah, tan tyaga, tan jnek alungguh, tan jnek aturu, akwehing ngayam-ayamnya,
ya, nga, naraka. Mwah swarggā, nga, langgӧng, anunggaling citta, kewalya lyang
apadhang, mānut ujaring śastrādi, dewa paragā, mawak śūnya nirmmala, tan patalu
tuh, ya, nga, swargga.
9b. Mwah
bhatara, ba, nga, palanya, țā, nga, waspadhanya, ra, nga, Sang Hyang Tri Purușa,
nga, waspadha ning tiga mangke, duking aurip katon sira mangke denta. Mwah
dewa, nga, lyang apadhang, ya, nga, makāngga dewa. Lwang, nga, Padha, nga.
waspadha manon. Nga, waspadha manon. nga, nggwaning dewa nwasanghā, manuti
Hyang tunggal. Nawasanghā, nga, bang putih , bang, kuning, ireng, biru, dhadhu,
kuraņța, syama, biru ungu. Hyang tunggal nga, wwading dewa kabeh, manunggaling
gni toya. Mwang śuryya, nga bayu, huwus manunggaling śarīra, ya, nga, huwus
tasak tapa brataning wwang, sujan maring bhuwana tan hana mwah.
10a. Mwah atma, nga, ati sekala. antar
atma, tan hana sekala nișkala. nișkala atma, nga, ati apupul ring śiwa, dwara.
Mwah rūpaning atma, kadi gni ring pralayamama wanawa teja. Mangkana katon de
sang wruh. Mwah rūpaning Swarggā, katon de nira sang tapa , tulya antiganing
sarwwa maha antiga. Mwah rūpaning kawah maireng tulya. megha hamawahudan karaņe
sang wruh, yan katon de nira maireng aluhur, mahuwusan sira mayoga, pina ayu
nira mwah tan wreddha ya nira, apan wipa tang teja mangkana, warņnan nira,
mangajaraken lara roganing sang mahā brata. ya hetu nikā
10b. Mwah mangeka citta, winih nira
lumimbu keng tutur nira prakaśa. Saha citta nirmmala, mahneng ba hning, pinaka
pangilanganing sakwehing lara roga durbbalaning angga nira mwang ring bhuwana.
Tlas tan hana mwah. aywa wera aywa cuwuh, yen tan sanek atum, putran atum aywā,
yan sira wera. tan siddha palanya. babonya drewen Ida Gedhe Catra, tusning
Dalem anom pamahyun, saking jro kanginan silulut mangkin malinggih ring baya,
Amlapura. Puput sinurat mandhun ring dina, sa, pa, wara warigadyan, thithi,
tang, ping, 10, śaśih karo, rah 1, teng 1,Iśakā, 1911. tanggal masehi 12
agustus 1989. Sinurat saha nelah I Ketut Sengot saking deśa pidpid kaler dauh
marga warga pasek, kalurahan pidpid, kecamatan abang, kabupaten Karangasem.
ithi rontal indik brata.
smoga dapat membantu,,, walaupun semua ini banyak kekurangan yang masih perlu diperbaiki lagi...
BalasHapusterimakasih untuk pengertiannya..
makasi dek atas informasine...., hehehehehehehehe
BalasHapusOm swastyastu..ampure Tyang metaken, yening salinan lontar tutur Batara Wisnu meduwe nggih ?..suksme dahat
BalasHapus